Hoàng đản là một thể hiện của tình trạng tăng nhiều bilirubin trong máu và là triệu chứng bệnh lý ở hệ thống gan mật diễn tả cốt là củng mạc (tròng trắng mắt), niêm mạc và da vàng. ngoại giả còn có triệu chứng nước giải sẫm màu, vàng như nghệ. duyên cớ do tế bào gan bị thương tổn (viêm gan xơ hóa, ung thư gan), do tắc ống mật (sỏi mật, giun chui ống mật) khi mật bị tắc, không xuống được ống tiêu hóa nên ứ lại trong gan và thấm vào máu làm tăng bilirubin máu, hoặc do tan huyết, khi hồng cầu bị vỡ nhiều đã phóng thích rất nhiều huyết cầu tố, tiền thân của sắc tố mật và gây ra hiện tượng hoàng đản.
Theo y học cổ truyền, hoàng đản là một chứng bệnh do thấp ở tỳ, nhiệt ở vị làm ảnh hưởng tới chức năng sơ tiết của can đởm. Hoàng đản cốt phân làm 2 loại: dương hoàng và âm hoàng.
Dương hoàng thường thời kì mắc bệnh ngắn, thân thể khỏe, sắc da vàng tươi, mắt vàng, sốt nhẹ, miệng khát, chán ăn, tiểu tiện vàng sẻn, sẫm màu, đầy bụng, rêu lưỡi dày, dính, nhớt, mạch mê hoặc sác.
Nếu dương hoàng thiên về thấp nhiệt thịnh (đi ngoài táo kết, đau bụng vùng hạ sườn phải từng cơn nổi u cục).
Bài thuốc: nhân trần 50g, đại hoàng 30g, chi tử 24g. Sắc uống ngày 1 thang. Uống khi thuốc còn ấm.
Nếu dương hoàng thiên về cảm nhiễm thời khí ôn dịch (đại tiện lỏng, phân trắng, mỏi mệt).
Bài thuốc: nhân trần 36g, quế chi 8g, trư linh 24g, trạch tả 20g, phục linh 20g, bạch truật 24g. Sắc uống ngày 1 thang. Uống khi thuốc còn ấm.
Bệnh vàng da bộc lộ chính yếu là củng mạc (tròng trắng mắt), niêm mạc và da vàng, triệu chứng bệnh lý ở hệ thống gan mật.
Âm hoàng thường thời gian mắc bệnh dài, người yếu, sắc da vàng tối (vàng sạm), mắt vàng, vàng toàn thân, sợ lạnh, sôi bụng, ăn uống kém, thủ túc lạnh, đại tiện lỏng, người gầy yếu, rêu lưỡi trắng, chất lưỡi nhợt, mạch trầm tế vô lực.
Bài thuốc: nhân trần 24g, bào phụ phiếm 8g, bào khương 8g, thảo đậu khấu 8g, bạch truật 20g, chỉ thực 16g, bán hạ 20g, trạch tả 20g, phục linh 16g, hồng bì 6g, sinh khương 3 lát. Sắc uống ngày 1 thang. Uống khi thuốc còn ấm.
Cấp hoàng giai đoạn cuối của bệnh do chính khí quá suy hoặc do hiệp tà xâm nhập khiến cơ thể mỏi mệt, kiệt lực. Da vàng, toàn thân vàng, mắt vàng, bệnh phát nhanh, cấp tính hoặc tái diễn nhiều lần, sốt, nước giải vàng, ăn uống kém, mệt mỏi. Nếu bệnh nặng sốt cao, hôn mê, vật vã, nói nhảm; quá nặng chảy máu mũi, miệng, ỉa ra máu.
Dùng bài: tê giác 4g, hoàng liên 12g, thăng ma 16g, sơn chi 20g, nhân trần 40g. tê ngưu mài tan dịch vụ dịch thuật tại đà nẵng hết hòa với thuốc sắc quấy đều, uống ấm.
TS. Trần Xuân Nguyên
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét